Ljudski organizam za sintezu proteina koristi 20 aminokiselina, 9 ih se smatra esencijalnima jer ih organizam ne može sam proizvesti nego koristi spoljne izvore (hrana, suplementi). Glutamin je jedna od 11 ne-esencijalnih aminokiselina koje organizam može sam proizvesti.
Ipak, neki ga stručnjaci smatraju "uslovno" esencijalnom aminokiselinom. Razlog tome je činjenica da organizam kod određenih bolesti i stanja ipak ne proizvodi dovoljne količine glutamina te u tom slučaju svoje potrebe mora zadovoljavati spoljnim izvorima.
Studije su pokazale da se koncentracija glutamina u organizmu značajno smanjuje kada je organizam izložen većem stresu, primer poslije operacije, kod opeklina, gladi, stalnih infekcija pa čak i nakon tjelesne aktivnosti jakog inteziteta.Većina glutamina se stvara i skladišti u skeletnim mišićima, a prehrambeni izvori glutamina su praktično sve vrste proteina koje konzumiramo. U aminokiselinskom sastavu prehrambenih proteina na glutamin najčešće otpada 4 – 8 %.
Glutamin igra mnoge uloge u organizmu. Pokazano je da je ključan za pravilnu funkciju probavnog, imunološkog i mišićnog sistema. Kada je to potrebno, organizam može glutamin konvertovati u šećer kako bi dobio potrebnu energiju. Glutamin učestvuje i u sintezi drugih aminokiselina, te glutationa, snažnog unutarstaničnog antioksidansa.
Brojne studije pokazale su da je glutamin ključna komponenta za održavanje zdrave mukozne membrane. Tanko crevo je "najveći potrošač" glutamina. Enterociti (epitelne stanice tankog creva) koriste glutamin kao osnovno gorivo za metaboličke funkcije. Smatra se da nedostatak glutamina vodi ka gubitku integriteta epitelnih stanica što može rezultirati većom propusnosti za različite toksine i infektivne čestice.
Veliki broj studija koje promatraju vezu između glutamina i gastrointestinalnog sistema nastoji pokazati opravdanost dodatka glutamina parenteralnim i enteralnim formulama (formulama koje služe kao hrana bolesnicima u kritičnom stanju). Neke studije pokazale su da je dodatak glutamina ovim formulama «popravio» oštećenje mukozne membrane probavnog sistema, no uloga glutamina u gastrointestinalnim bolestima još je uvek nedovoljno istražena.
Glutamin igra vrlo važnu ulogu u sistemu kojim se naš organizam bori protiv različitih infekcija. Mnoge stanice imunološkog sistema, primerice limfociti i makrofagi, koriste glutamin kao izvor energije u količini istoj, ako ne i većoj, u kojoj koriste glukozu.
Brojne studije pokazale su da glutamin utiče na oporavak od infekcija ili na njihovo smanjenje kod bolesnika u kritičnom stanju. Blagotvorno delovanje glutamina pokazano je, primjerice, kod osoba na hemoterapiji ili transplantaciji koštane srži, dakle osoba sa izrazito oslabljenim imunološkim sistemom.
Oprskrbljenost organizma glutaminom od izuzetne je važnosti za sportiste. U prvom redu jer glutamin pruža zaštitu od mogućih infekcija kojima je organizam izložen usled stresa, a potom kako bi se sačuvao integritet mišića. Prema rezultatima studija, nivo glutamina u organizmu raste tokom kratkotrajne telesne vežbe, međutim, kod produženih i napornih treninga nivo mu pada. Pretpostavlja se da bi upravo nizak nivo glutamina u organizmu sportista koji naporno treniraju mogla biti uzrokom njihovog povećanog rizika od infekcija.
Glutamin učestvuje u regulaciji brojnih metaboličkih procesa u skeletnim mišićima te se pretpostavlja da glutamin može pomoći u održavanju mišićne mase. Kada je organizam izložen jakom stresu, primjerice uslijed napornih i dugotrajnih treninga, te kada je nivo glutamina nizak, organizam potreban glutamin crpi iz mišića usled čega dolazi do narušavanja njihovog integriteta. Zbog toga se smatra da suplementacija glutamina može sprečiti gubitak mišićne mase, štoviše, može povećati sintezu proteina u organizmu.
Prema nekim studijama, glutamin dodan u parenteralne i enteralne pripravke može pomoći u oporavku bolesnika u kritičnom stanju. Preporučene dnevne doze glutamina koje se bolesnicima daju u sklopu parenteralnih otopina iznose od 12 – 25 grama, zavisno o stanju bolesnika.
Tags: glutamin, aminokiseline, BCAA
